Ngay từ đầu vụ, nhiều bà con đã trăn trở không biết cách bón phân cho cây lúa sao cho vừa đúng kỹ thuật, vừa tiết kiệm chi phí, lại đảm bảo năng suất ổn định. Bón phân không chỉ đơn giản là “cho cây ăn”, mà còn là cả một quy trình đòi hỏi sự hiểu biết về giai đoạn sinh trưởng, loại đất, mùa vụ và nhu cầu dinh dưỡng của lúa. Hôm nay, FilmGarden sẽ chia sẻ với bạn những nguyên tắc và kinh nghiệm thực tế, giúp quá trình bón phân trở nên khoa học, hiệu quả và mang lại vụ mùa bội thu.
Vai trò của phân bón trong canh tác lúa
Cách bón phân cho cây lúa khi phân bón là yếu tố quyết định trực tiếp đến sự phát triển và năng suất của cây lúa. Một cây lúa khỏe mạnh cần được cung cấp đầy đủ 3 nhóm dưỡng chất chính: đạm (N), lân (P), và kali (K). Ngoài ra, vi lượng như kẽm, magie, lưu huỳnh cũng góp phần quan trọng giúp lúa phát triển cân đối.
Bón phân đúng cách giúp:
- Kích thích quá trình đẻ nhánh, phát triển bộ lá xanh bền.
- Tăng khả năng đề kháng của cây trước sâu bệnh và điều kiện thời tiết bất lợi.
- Đảm bảo hạt lúa chắc, đều, tỷ lệ gạo cao, chất lượng hạt tốt.
- Giảm chi phí sản xuất nhờ hạn chế thất thoát phân bón ra môi trường.
Vì vậy, nắm vững nguyên tắc bón phân khoa học sẽ là chìa khóa thành công cho mỗi vụ mùa.
Các giai đoạn về cách bón phân cho cây lúa quan trọng
Cách bón phân cho cây lúa và trong suốt vòng đời, cây lúa trải qua nhiều giai đoạn sinh trưởng khác nhau. Mỗi giai đoạn lại cần một chế độ dinh dưỡng riêng. Dưới đây là 4 thời điểm bón phân quan trọng nhất mà bà con không nên bỏ qua.
Bón lót
Bón lót là bước đầu tiên, thường tiến hành trước hoặc ngay sau khi gieo sạ/cấy. Mục tiêu của giai đoạn này là tạo nền tảng dinh dưỡng để cây con bén rễ, hồi xanh nhanh.
Một số lưu ý khi bón lót:
- Sử dụng nhóm phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ để cải tạo đất.
- Kết hợp với phân lân (supe lân, lân nung chảy) để tăng khả năng ra rễ.
- Bón thêm một phần nhỏ phân đạm giúp cây sớm bắt nhịp sinh trưởng.
Ví dụ, trên 1 ha có thể sử dụng 8 – 10 tấn phân hữu cơ, 300 – 400 kg lân, và 30 – 40 kg urê.
Bón thúc đẻ nhánh
Giai đoạn 10 – 18 ngày sau sạ/cấy, cây lúa bắt đầu đẻ nhánh mạnh. Đây là thời điểm cần nhiều đạm và lân nhất để thúc đẩy quá trình phân hóa chồi.
Bà con nên:
- Sử dụng phân NPK có hàm lượng đạm cao (NPK 20-20-15 hoặc 22-17-7 + TE).
- Rải đều khi ruộng đủ ẩm, tránh nắng gắt.
- Sau khi bón, nên đưa nước vào ruộng để phân nhanh chóng hòa tan.
Nếu bón đủ, cây lúa sẽ có bộ lá xanh dày, đẻ nhánh tập trung, giảm số dảnh vô hiệu.
Bón đón đòng
Khoảng 35 – 45 ngày sau khi sạ/cấy, cây lúa sẽ bước vào giai đoạn làm đòng. Lúc này, nhu cầu kali tăng mạnh để giúp thân chắc, chống đổ ngã, hạt no tròn.
Một số khuyến nghị:
- Dùng 40 – 50% lượng kali cả vụ và bổ sung thêm đạm.
- Có thể kết hợp phân bón lá chứa vi lượng để tăng khả năng quang hợp.
- Không bón quá muộn vì có thể làm lúa bị lép, hạt không chắc.
Bón nuôi hạt
Sau trổ, cây lúa cần dinh dưỡng để hạt chắc và chất lượng gạo tốt hơn. Đây là lúc bà con bổ sung kali kết hợp ít đạm.
Nguyên tắc là “nặng kali, nhẹ đạm” để hạn chế đổ ngã, giữ hạt sáng, chắc và tỷ lệ gạo cao.
Lựa chọn loại phân bón cho cây lúa phù hợp
Cách bón phân cho cây lúa khi không chỉ thời điểm, việc chọn loại phân bón cũng ảnh hưởng lớn đến hiệu quả. Trên thị trường hiện nay có nhiều dạng phân: phân đơn, phân NPK tổng hợp, phân hữu cơ vi sinh. Bà con có thể cân nhắc dựa vào điều kiện đất và giống lúa.
- Phân đạm (Urê): Giúp lúa phát triển lá, đẻ nhánh, nhưng nếu lạm dụng dễ gây sâu bệnh, lúa dễ đổ ngã.
- Phân lân: Tăng cường bộ rễ, giúp cây hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
- Phân kali: Làm thân cứng, tăng chất lượng hạt.
- Phân hữu cơ: Cải tạo đất, bổ sung dinh dưỡng cân đối.
- Phân NPK chuyên dùng: Tiện lợi, cân bằng tỉ lệ dinh dưỡng theo từng giai đoạn.
FilmGarden khuyên bà con nên kết hợp phân vô cơ và hữu cơ để vừa đạt năng suất, vừa duy trì độ màu mỡ cho đất.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả về cách bón phân cho cây lúa
Bón phân không chỉ phụ thuộc vào liều lượng mà còn chịu tác động từ nhiều yếu tố khác. Nếu bà con nắm rõ, chắc chắn sẽ tránh được tình trạng lãng phí và năng suất bấp bênh.
Một số yếu tố cần lưu ý:
- Loại đất: Đất phèn, đất mặn cần bón thêm vôi cải tạo. Đất phù sa có thể giảm lượng phân vô cơ.
- Giống lúa: Lúa ngắn ngày bón nhiều kali hơn. Giống cao sản cần nhiều đạm và vi lượng.
- Mùa vụ: Vụ Hè Thu thường gặp mưa nhiều nên dễ rửa trôi phân, cần chia nhỏ số lần bón.
- Kỹ thuật nước: Bón khi ruộng có độ ẩm vừa phải, không khô hạn, không ngập sâu.
- Thời tiết: Tránh bón khi nắng gắt, mưa lớn hay gió mạnh vì dễ thất thoát dinh dưỡng.
Kinh nghiệm bón phân cho cây lúa tiết kiệm và hiệu quả
Để giảm chi phí mà vẫn đảm bảo năng suất, bà con có thể áp dụng một số kinh nghiệm sau:
- Chia nhỏ lượng phân để bón nhiều lần thay vì dồn một lần.
- Kết hợp bón gốc và phun qua lá để tăng khả năng hấp thu.
- Sử dụng phân chậm tan hoặc phân bọc nhựa cho những vùng thường xuyên mưa nhiều.
- Tận dụng phân hữu cơ tại chỗ như rơm rạ ủ hoai để giảm phân hóa học.
- Áp dụng mô hình “1 phải 5 giảm” (phải dùng giống xác nhận, giảm lượng giống, giảm phân, giảm nước, giảm thuốc bảo vệ thực vật, giảm thất thoát sau thu hoạch).
Những cách này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn bảo vệ môi trường, hướng đến canh tác bền vững.
Lời kết
Như vậy, cách bón phân cho cây lúa không chỉ là rải phân xuống ruộng, mà là cả một quy trình khoa học gắn liền với từng giai đoạn sinh trưởng, loại đất và điều kiện thời tiết. Khi áp dụng đúng kỹ thuật, cây lúa sẽ phát triển khỏe mạnh, chống chịu sâu bệnh tốt, hạt chắc mẩy và năng suất cao. FilmGarden tin rằng, với những chia sẻ trên, bà con sẽ tự tin hơn trong việc chăm sóc ruộng đồng, mang lại vụ mùa bội thu và kinh tế gia đình ổn định. Hãy bắt tay áp dụng ngay trong vụ tới để thấy sự khác biệt rõ rệt!
